Covid-19’un getirdiği sorunlarla mücadelede özgün, adil ve akılcı çözümler bulmamız; kısıtlı imkânlarımızı etkilenen bütün kesimleri kapsayacak şekilde kullanarak toplumda dayanışma ve adalet duygusunu güçlendirmemiz, toplumun en zayıf ve korunmasız kesimi korunup kollamamız gerekiyor.
Özgün çözümlerle toplumsal dayanışmayı güçlendiren yeni bir toplumsal sözleşme oluşturmamız Covid-19 sonrasında öncesine hiç de benzemeyecek olan yeni dünyada ve yeni toplum düzeninde daha iyi bir yer edinmemiz için de gerekli.
COVID-19’un etkilerini bertaraf etme amacına uygun olarak Devletimiz, aşağıdaki öncelikler ve yöntemleri değerlendirebilir:
- Yüksek istihdam ve katma değer sağlayan işletmelere: ileride geri satılmak üzere hisse senedi veya uzun vadeli tahvil alımı şeklinde, yeni şartlara uyum için alınacak tedbirlerin maliyetini karşılayacak ve üretimi sürdürebilecek miktarda;
- Verimli ve karlı iken virüs nedeniyle sıkıntıya düşen işletmelere: üretim ve istihdam kabiliyetini korurken yeni hissedarlık ve yönetim yapılanması sağlayarak işletmelerin dönüşmelerini sağlayacak şekilde ve işletme sermayesi de sağlayacak miktarda hisse senedi karşılığı ve kredi yoluyla;
- İşini kaybeden ve sosyal güvencesi olmayan işsizlere: en azından kendi ihtiyaçlarına yeter üretim yapabilecekleri, küçük girişimler kurmaya yeterli miktarda ayni veya nakdi mikro kredi verilmesi; kooperatiflere ve güç birliklerinin desteklenmesi yoluyla.
COVID-19 sonrasında daha dinamik ve rekabetçi olmaları ve beklenmedik durumlarla daha iyi başa çıkabilmeleri için işletmelere aşağıda belirtilen desteklerin de sağlanması zaruridir:
- Devlet hisse senedi veya tahvil karşılığı finansman sağladığı işletmelerin yönetimine profesyonel yöneticiler vasıtasıyla katılmalı; bir yandan sağlanan desteğin amaca uygun kullanımını ilk elden denetlerken diğer yandan kurumsal yönetim için profesyonel destek sağlayarak girişimlerin yüksek başarılar elde edecek şekilde evrilmelerine destek olmalıdır.
- Devlet, bir yandan işletmelerin iyi yönetilmesine ve sağlıklı kararlar almalarına destek olurken diğer yandan sağlanan desteğin üretimin ve istihdamın sürdürülmesi amacına uygun olarak kullanıldığını gözetlemelidir.
- Devlet, bu amaçların dışında işletmelere müdahale etmemeli, girişimciliği olumsuz etkileyecek davranışlardan kaçınmalıdır. Yönetimdeki devlet temsilcileri kamu görevlileri arasından değil, konularında uzman profesyonellerden olmalı ve işletmeler tarafından atanmalıdır.
Bu tür kapsamlı tedbirlerin etkili olması ve amaçlanan sonuçları sağlaması tarafsız olarak, iyi ve adil olarak uygulanmalarına bağlıdır.
Bunun için ise yargı organları ve unsurlarının etkin ve verimli çalışır, hesapverir ve bağımsızlığı ile tarafsızlığına kuşkusuz güven duyulabilmesi gerekir. Bu nitelikleri taşıyan yargı; üretimimiz ne kadar az, paylaşacağımız pasta ne kadar küçük de olsa, yükümlülük ve menfaatleri adil olarak paylaşmamızı sağlayarak toplumu adalet harcı ile güçlendirir. Adalet harcı ile örülmüş toplum diğerlerinden çok daha iyi ve fazla üretir. Kısıtlı imkânların adil olmayan dağılımı ise adalet inancını ve toplumsal dayanışmayı ciddi ve ağır olarak zedeler.
